Het bruine monster. Vroeger wist iedereen meteen wat dat was. Geen rare kikker of een fascist. Gewoon een bal. Van bruin leer met een veter. Om probleemloos mee te voetballen. Was het veld nat dan was ie zwaarder. Verder goed oppompen. Simpele ballistiek.
Sedert de wereldkampioenschappen in Mexico ’70 wordt bij ieder internationaal kampioenschap een nieuwe bal gelanceerd. Anders van design en technologie. De bal van 1982 was de laatste leren bal en de eerste met een vochtwerend laagje. Daarna werden ze synthetisch, zachter, lichter. Elk WK verandert er wel iets aan. Zelden tot genoegen van de spelers want bij elke nieuwe is het gemopper niet van de lucht. De ene keer is het een ‘strandbal’, de andere keer een ‘baksteen’. De bal in Zuid-Afrika zwabberde. Doordat ie ronder is dan ooit, verklaarde de fabrikant. Over die claim moest ik lang en diep nadenken. Ten onrechte, zo bleek. Want nee, dat zwabberen, dat was pas kwalijk. Schutters met een strak schot in gedachte, zagen de bal onverklaarbaar omhoog zwieren. Terwijl keepers die rekenden op een leep links schot, de bal rechts achter zich in het net zagen verdwijnen. Een toverbal.
Je hoeft geen organisatiepsycholoog te zijn om te zien dat het inbrengen van een andere bal, spelers dwingt zich aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. Geen keus. Zo is een relatief kleine ingreep bij een essentieel medium – de bal – voldoende om ingesleten spelersgewoonten in een andere richting te duwen. De bal fungeert spelenderwijs als acceleratie van verandering.
Toen ik dat eenmaal doorhad, heb ik die ‘veranderfilosofie’ van dat grote sportmerk ook bij mijn eigen workshops voor verandermanagement toegepast. Met succes. Sindsdien verdeel ik de veranderkansen in een bedrijf of organisatie in twee categorieën. De zachte kant en de dingenkant. Bij die tweede categorie handelt het dus om de introductie van andere ballen zoals nieuwe indelingen, aangepaste procesinrichting of een andere organisatieopzet. En voor het bewerkstelligen van veranderingen aan deze dingenkant van organisaties geldt: schiet een andere bal de organisatie binnen en iedereen moet er wel mee aan de slag. Discussie gesloten want praten tegen een bal helpt niet. Er tegenaan schoppen wel. Zo komt iedereen er al tackelend, schietend en ‘passend’ achter dat je beter de bal kan leren beheersen en accommoderen dan er de hele tijd protesterend achteraan rennen. Dus omarmen dat ding, een andere bal is er immers niet. Het moet wel met deze!
Benieuwd wie vandaag de Brazuca het effectiefst meester wordt. Dat Braziliaanse exemplaar waarmee Ajax en PSV voor het eerst officieel gaan ‘foebele’.
Casper Jansen
Share your thoughts