Of ze in Rusland het verschil kenden tussen een piraat en een kaper, vroeg ik. Mijn tafelgenoot wierp mij een argwanende blik toe. Ik legde uit dat piraten koopvaarders enterden, de lading in beslag namen en de bemanning de voeten spoelden. En dat zij werkten, voor eigen rekening, een even riskante als lucratieve bedrijfsstrategie. Daarna vertelde ik dat kapers evenzo opereerden. Met dien verstande dat ze bij klachten over vandalisme wapperden met een kaperbrief waarin stond dat het mocht van hun regering. Ambtenaren in buitengewone dienst.
“Zeerovers. Dus vandalen” klonk het vanachter de andere tafelrand. “Maar dan wel met genuanceerde opvattingen over mijn en dijn, tussen de beroepsgroep” haastte ik me eraan toe te voegen. Aan de manier waarop hij zijn lepel in de bietensoep stak, zag ik dat je met dit soort diplomatiek geflikflooi niet moet aankomen bij iemand die bezig is een supermarktketen uit de grond te stampen. Niet in Rusland en nergens niet, denk ik trouwens. Om me eruit te redden, bracht ik het gesprek op de drie Nederlandse marineschepen die onlangs gepavoiseerd de haven van Sint Petersburg waren binnengelopen om vierhonderd jaar handelsbetrekkingen tussen Rusland en Nederland te vieren. Met medeneming van een replica van het Tsaar Peter-huisje. “Zo’n huisje had ik ook best cadeau willen krijgen” zei ik.
“Grieken, hou ze in de gaten, ook wanneer ze komen met geschenken” was de reactie. Nu heeft Nederland ontiegelijk meer last van de Grieken dan Rusland maar ik snapte wat hij bedoelde. De Russische geschiedenis staat bol van de incidenten waarbij volken van allerlei slag altijd kwamen halen en nooit iets brengen. De laatste keer nog door de communisten. Allemaal gelijk, allemaal rijk, was de belofte. Maar alras bleek dat de ene kameraad net iets meer gelijk was dan de ander. Die woonde in een beter huis, at vettere worst en dronk zuiverder wodka. Weer werd er gehaald en niets gebracht.
Daarom is het goed te bedenken dat de Russische revolutie waarmee dat bedrog allemaal begon, wortelde in de onrust, verdeeldheid en misnoegen over het verlies van de Japans – Russische Oorlog, 1905. Vooral de nederlagen op zee hakten er toen diep in. Die aanslag op hun soevereiniteit deint nog steeds door in het Russisch collectief geheugen, zo blijkt. Nog steeds krijgen ze een rode waas voor ogen als iemand het waagt hun maritiem domein te verstoren. In Moermansk sluit dan het ijsgordijn.
Hebben Russen inderdaad het geheugen van een olifant? Nee, ze hebben het geheugen van Siberische mammoets en die hadden een nog veel groter geheugen! Een diplomatiek feit om rekening mee te houden.
Casper Jansen
Share your thoughts