We veranderen elke dag wel een beetje. Onmerkbaar bij een hartslag. Zichtbaar na bezoek aan de kapper. Hoorbaar na het verwoorden van een nieuw inzicht. Het zijn de veranderingen waarover we zelf de baas zijn. Zo gezegd, onze eigen veranderingen. Zodra anderen proberen ons te veranderen, worden we nukkig. We worden er balsturig van, eigenwijs. Ik veranderen? Hoezo? Maak ik zelf wel uit!
De werkelijke oorzaken zijn uiteraard een stuk ingewikkelder. Bewegen zich zo stilletjes onder het oppervlak van onze bewuste waarneming dat we ze niet eens in de gaten hebben terwijl wij het toch zelf zijn die zo reageren. Komen daarom veranderingen in bedrijven en instellingen zo moeizaam van de grond? We weten het niet. Wat we wel weten, is dat de meeste verandertrajecten floppen. Zitten we maar mooi mee want dat er in onze organisatie af en toe iets moeten veranderen, snappen we heus wel. Alleen de manier waarop overtuigt niet.
Heersende opvatting is dat wetenschappelijk gefundeerde veranderinterventies het meest effectief zijn. Het maakt kennelijk minder uit hoe je het doet, zolang de methode die je kiest maar wetenschappelijk valide is. Er leiden meer wegen naar Rome, is de gedachte. En inderdaad, reisleiders genoeg. Aanwijsborden naar alle richtingen. Mijlpalen te over. Probleem: niemand is nog in Rome aangekomen.
De business games waarmee ik bedrijven train om ‘hetzelfde anders te doen’, hebben niet de pretentie ingenieus of op z’n ingenieurs te zijn ontworpen. Wel dat er goed over is nagedacht. Over dat het eerst en vooral ideeën, intuïties en ervaring van de deelnemers zijn die veranderingen te weeg brengen. Niet het sublieme systeem, de meesterlijke methode of het cultuurveranderingtechnisch perfecte implementatietraject. In mijn ogen zijn dat te vette claims van te magere varkens, die er alleen ingaan bij bedrijven met een organisatiecultuur die al zo is uitgemergeld dat gehapt wordt naar elke worst die wordt voorgehouden,
Volgens mij zijn de veranderkrachten die ons aandrijven, heel basaal. Het is de manier waarop wij menen te kunnen profiteren van veranderende omstandigheden, hoe wij denken dat onze bazen en collega’s op ons gedrag zullen reageren en of wij ons een voorstelling kunnen maken dat we de veranderingen die we in gang zetten ook vol kunnen houden; net zo lang totdat ze weer vaste gewoontes zijn geworden die vroeg of laat weer aan verandering toe zullen zijn. Het zijn de normale overtuigingen waardoor wij blijven zoeken naar de volgende verandering. In Rome of ergens anders. Die zoektocht is het spel waaraan we allemaal elke dag deelnemen. Zeker ook tijdens een business game.
Casper Jansen
Share your thoughts