For lust of knowing what should not be known
We take the Golden Road to Samarkand
James Elroy Flecker
De Zijderoute. De weg die van China naar Europa voerde, is de oudste en langste handelsroute uit de geschiedenis. Een tijdlang verdwenen onder het stof der eeuwen. Maar sinds de economische opmars van China weer helemaal terug. Met enige fantasie manifesteert de hedendaagse route zich als een virtuele karavaan die via het Midden – Oosten naar Afrika voert. Vandaar: Nieuwe Zijderoute.
Nieuwe Zijderoute. Die benaming maakt nieuwsgierig naar de oude. Hoe zag die weg eruit en was het wel een weg? Wie trokken er langs en hoe deden ze dat? Werd er alleen zijde verhandeld of werd nog met andere producten geld verdiend? Welke markten werden bediend en wanneer verdwenen die, en waarom?
Waarom spreekt de Zijderoute zo tot de verbeelding? Komt dat door de exotische gerechten die in restaurants met die naam worden geserveerd, de televisieserie Marco Polo, de soundtrack van de magische musical: Xanadu of hebben de exotische verhalen uit Duizend-en-een-Nacht er iets mee te maken? En is Marco Polo wel echt overal geweest of overdreef hij in zijn memoires over dat handelsavontuur een beetje?
Onbekendheid is dé ideale bron voor verhalenvertellers. De Zijderoute bleef lang een mysterie. Zelfs voor de mensen die er langs trokken. De komst van de Zijderoute liep parallel aan de ontwikkeling van de landbouw. Hebben mensen zich eenmaal gesetteld, dan kan er gehandeld worden in voedsel en ambachtelijke producten. Of diensten worden aangeboden zoals logies met ontbijt en het gidsen van transporten. Geen sinecure want de bergen waren hoog en de dalen diep. Zo ontstond een wirwar van handelsroutes met vele tracés; eerst binnen Azië maar allengs uitwaaierend naar westelijker streken, tot aan Rome toe. Heen en ook weer terug.
Uit het oosten kwamen brons, bont, lakwerk, aardewerk en porselein. Maar ook specerijen, rijst en andere granen, aubergines, thee en fruit. Inclusief hun verwerking zoals Chinese noedels die aan het einde van de route veranderden in Italiaanse pasta. Omgekeerd kwamen er behalve paarden, barnsteen, ijzer, tapijten, ivoor en wierook ook westerse wetenschap en producten kunst en nijverheid naar het oosten.
Het grappige is dat niemand dit wegenstelsel van circa zevenduizend kilometer toentertijd ooit Zijderoute heeft genoemd. Die naam kwam pas in zwang, aan het einde van de negentiende eeuw. Toen groeven westerse archeologen in Centraal-Azië verloren gewaande steden en dorpen op die ooit voorname pleisterplaatsen en handelsknooppunten waren geweest in een route waarlangs eens de prachtigste zijde werd vervoerd.
Dit is het eerste deel van een serie van negen over de Zijderoute. De serie fungeert als opmaat voor een werkconferentie over de Zijderoute. Dit symposium wordt in het najaar georganiseerd ter gelegenheid van het 15-jarig jubileum van 1-2 Think Logical.
Share your thoughts