Afgelopen week, in Moskou, zag ik de ‘Sacre’. Niet in het theater maar in de parken, op de pleinen en in de supermarkt. Een jaarlijks terugkerend fenomeen dat me blijft verbazen. Nog tot ver in het voorjaar heerst de kou, met alle grimmigheid en ongemakken. En dan opeens, loopt de temperatuur op naar 25’C, barsten de bloesems uit hun knoppen, priemt de lente onhoudbaar door haar winterse bolster heen en worden de datsja’s klaargemaakt voor het nieuwe sjasliek seizoen. Precies zo klinken de beginakkoorden van de ‘Sacre du Printemps’, het meesterwerk van de Russische componist Igor Strawinski. De muziek bij het ballet over het ritueel offeren van een jong meisje waarmee in oertijden het voorjaar werd verwelkomt, beleefde deze week – honderd jaar geleden – haar première in het gloednieuwe Théatre des Champs-Elysées in Parijs. Het stuk veroorzaakte een schandaal. Niet vanwege die ongewoon hoogopkruipende fagotsolo maar door wat er op volgde. Orgastische ritmes, rare maatsoorten en dierlijke dissonanten begeleidden op het toneel dansende boeren en boerinnetjes die geen sierlijke danspasjes uitvoerden maar bewegingen maakten die meer leken op heilgymnastiek. Het premièrepubliek werd er dermate ruw door uit haar comfortzone gerukt dat er in de zaal tumult uitbrak, uitmondend in handgemeen tussen voor- en tegenstanders.

 

Zo schroomden deftige dames niet hun theekransje op het spel te zetten door vriendinnen met haarpinnen te belagen. Voorname heren schreeuwden: ‘heidense herrie’ en scholden de danseresjes uit voor hoeren uit het zestiende arrondissement. Een recensent meende taaloverspelig dat het spektakel niet zozeer draaide om een geslachtofferde maagd maar om een slachting der trommelvliezen. Ook de componist zelf liet zich niet onbetuigd. Die verdween achter de coulissen onder het slaken van de verwensing ‘Val dood, allemaal!’ En de dirigent verliet, naar verluidt beducht voor molest, na de voorstelling het theater via een wc-raampje. Al met al, weinig sacraal.

Gek genoeg bleef het bij die ene rel. Dit tot teleurstelling van de impresario van het Russische ballet die meende dat je cultureel kabaal diende te koesteren omdat het goed was voor de recette. Maar ook zonder rinkelde de kassa. Vanaf de tweede uitvoering klonk er uitsluitend applaus. Tot nu toe!

 

Veel van die emoties van de ‘Sacre’ herkende ik de voorbije weken in Moskou. Toen we bezig waren de eerste winkel van de nieuwe supermarktketen van Lenta te openen. Ondanks alle voorbereidingen en voorzorgsmaatregelen kregen we te maken met hectische grilligheid, schurende schakels en emotionele erupties. Allemaal knoppen die op uitbarsten stonden. Inmiddels is de winkel open en draait het lekker met een productbeschikbaarheid die naar Russische maatstaven uitstekend is. En veel klanten. We hebben deze week o.a. tomaten, uien, briketten, verse kippen, bier, wodka, varkensvlees en lekkere worst in de aanbieding. Alle ingrediënten voor een lekkere sjasliek bij de datsja.

De lente is begonnen!

Casper Jansen