Toen de geopolitieke omstandigheden van de landen rondom de Zijderoute zo veranderde dat geregelde aanvoer van zijde over land niet meer mogelijk was, werd de zeeën en oceanen de aangewezen weg. De VOC-kooplieden verdiende er een dikbeboterde boterham mee. Maar zij niet alleen. Er waren meer kapers op de kust.
Panama en de Spanjaarden. Geen gelukkig duo. Vijfhonderd jaar geleden niet en nog steeds niet. Altijd gedonder om geld. Dit keer is het de Spaanse hoofdaannemer die bij de inschrijving voor de graafwerkzaamheden die het Panama Kanaal moeten verbreden, zoveel risico heeft genomen dat hij zijn eigen graf heeft gegraven. Ruim een miljard tekort. Geen nieuws, zou je zeggen. Zou pas nieuws zijn als de klus wel binnen de raming was gebleven.
Zo denken de Panamese autoriteiten er niet over. Afspraak is afspraak, vinden zij. De concurrenten die achter het net visten, schamperden dat die Spanjolen zeker dachten dat dit waterstaatkundige werkje te vergelijken was met een leuke cruise. Lekker relaxed vanuit de dekstoel, bord kreeftensalade op schoot, kijken hoe locomotiefjes de boot de sluis intrekken. Maar als je contractueel verplicht bent de vaarweg door de landengte van Panama voor een prikkie te verbreden, raak je toch allengs minder ontspannen.
Panama en Spanjaarden. Zag er veelbelovend uit. Na er eerst het goud te hebben opgeslagen dat van de indianen was geroofd, werd Panama opslagplaats en distributiecentrum van de goederen die vanuit de Spaanse bezittingen in de Stille Oceaan werden aangevoerd. Voor de Spaanse fregatten was de omweg via Kaap de Goede Hoop of Kaap Hoorn langer en riskanter. Liever Panama. Vandaar moesten de ladingen nog wel over land naar de Caribische kust. Om daar te worden overgeslagen op schepen met bestemming: Spanje. Maar dat loonde nog steeds. En door nadien in konvooien naar Spanje te varen, kon het risico worden verkleind onderweg door boekaniers te worden geënterd: logistiek anno 1670….
Toen bedacht de Engelsman Henry Morgan een list. Hij had geen houten poot noch ooglap en droeg evenmin een papegaai op zijn schouder, toch was hij fulltime piraat. De ondernemer in roofgoederen was zo succesvol dat toen hij in een bijeenkomst van ‘De Broeders van de Kust’ opperde de pakhuizen van Panama eens flink leeg te schudden, zijn maten meteen in vuur en vlam raakten. Na negen dagen sjouwen door de jungle waren de vrijbuiters er. Na hun bezoek lag de stad er verloren bij. Met tweehonderd muilezels, beladen met onder meer rollen zijde, keerden ze terug naar de Caribische kust. Daar zou het kostbare weefsel haar winstgevende weg vinden naar de deftige dames op de slavenplantages en de minder deftige dames in de havenkroegen.
In die tijd ging het transport van zijde allang niet meer moeizaam en omslachtig over land, via de oude Zijderoute. Per schip ging vlugger, al had ook die modaliteit soms nadelen, zoals die keer in Panama.
Dit is het derde deel van een serie van negen over de Zijderoute. De serie is bedoeld als opmaat voor een werkconferentie over de Zijderoute. De conferentie wordt dit najaar georganiseerd ter gelegenheid van het 15-jarig jubileum van 1-2 Think Logical.
Share your thoughts