De handel langs de Zijderoute van weleer heeft de fundamenten gelegd voor de hedendaagse supply chain. De overeenkomsten tussen de vroegere en huidige logistiek op de wegen tussen Azië en de Middellandse Zee zijn werkelijk verbluffend.
De Chinese leider Xi Jinping droomt van een Nieuwe Zijderoute. Praat hij graag over. Mooie metafoor die oude Zijderoute voor de terugkeer naar het ‘Rijk van het Midden’ op het wereldtoneel. Die droom kan China niet alleen verwezenlijken. Daar is veel buitenland voor nodig. Voor grondstoffen, voedsel en technologie én voor het consumeren van producten: ‘Made in China’.
Om een storingsvrije aanvoerketen te garanderen, rukken de Chinezen overal op. In hun directe hemisfeer maar ook in Afrika, Zuid-Amerika en het Midden-Oosten. Het Verre Oosten komt steeds dichterbij. Doelgericht slalommen de Chinezen langs burgeroorlogen, religieus fanatisme, politiek opportunisme en talloze andere conflicten die niet zelden beladen zijn met het gewicht van eeuwen. Hun optredens in Afrika zijn breed uitgemeten. Zo zouden ze met hun vorm van ‘ontwikkelingshulp’ de ethiek waarmee de Westerse landen altijd het Afrikaanse continent hebben benaderd, aan hun laars lappen. Lastig argumenteren wanneer je bedenkt dat spoorlijnen en asfaltwegen de economie vaak sneller laat groeien dan een cursus democratie.
China drijft al meer dan drieduizend jaar handel met het Midden-Oosten en verder. We denken vaak dat Marco Polo als eerste China bereisde. Maar toen hij dat deed, tweede helft dertiende eeuw, waren karavanen met zijde en specerijen al gemeengoed. Wat we Marco Polo moeten nageven, is dat hij de hele route aflegde; van Venetië tot aan de toenmalige hoofdstad van het Mongools-Chinese keizerrijk. Ruim zevenduizend kilometers, door het hart van de Zijderoute. Gewoonlijk afgelegd, via tijdverlengende tussenstappen en prijsopdrijvende overslagplaatsen. Die afstanden nodigden trouwens uit om zijde als betaalmiddel te hanteren. Lichter dan muntgeld, makkelijk te bewaren en bestand tegen inflatie.
Strikt genomen bestond er niet één zijderoute maar was er sprake van een gevarieerd wegenstelsel; kriskras, van noord naar zuid,van oosten naar west. Afhankelijk van jaargetijde en het weer, epidemieën, natuurrampen, misoogsten, struikrovers en lokale of regionale machtsverschuivingen. Of nog ergere economische spelbrekers zoals de legers van de koningen van de Meden en Perzen, de lange mars van Alexander de Grote, de terreur van de Hunnen en de wrede woestheid van de Mongoolse horden.
Wat de Nieuwe Zijderoute voor ons zo interessant maakt, is dat Turkije op de nominatie staat om het eindstation ervan te worden. Kijk maar naar de pijpleidingen, wegen en internetverbindingen die China vanaf Midden-Azië wil realiseren. Ook moeten er treinen van de Chinese oostkust naar Europa gaan rijden, via Iran en Turkije. Om het vrachtvervoer minder kwetsbaar te maken, in geval van geopolitieke spanningen langs de randen van de Stille Oceaan. In Istanbul is hierop reeds geanticipeerd, met de recente doortrekking van een trein- en autotunnel onder de Bosporus. Een logistiek staaltje waarmee Europa, zelfs meer dan vroeger, direct op de Zijderoute is aangesloten.
Realistischere uitnodiging aan ons om onze grenzen te verleggen, is nauwelijks denkbaar!
Casper Jansen
Dit is de vijfde aflevering uit een serie van negen over de Zijderoute. De serie is bedoeld als opmaat voor een werkconferentie over de Zijderoute. Deze conferentie wordt gehouden op 25 september a.s. ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van 1-2 Think Logical.
Share your thoughts